Rối loạn sắc tố da được biết đến với 2 dạng chính là tăng sắc tố và giảm sắc tố. Tình trạng da không đều màu gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Nguyên nhân gây rối loạn sắc tố da rất đa dạng.

Vậy rối loạn sắc tố da là gì? Nguyên nhân hình thành và cách điều trị hiệu quả như thế nào? Tiếp tục theo dõi những chia sẻ dưới đây của Huong Beauty Center để biết thêm thông tin chi tiết về vấn đề này.

RỐI LOẠN SẮC TỐ DA LÀ GÌ?

Màu da con người được quyết định chủ yếu bởi hai loại melanin: eumelanin: có màu nâu đến đen, và pheomelanin: có màu vàng đến đỏ. Sự phân bố và tỷ lệ của hai loại melanin này trong da là yếu tố quyết định màu sắc của da. 

Rối loạn sắc tố da là hiện tượng biến đổi bất thường của các tế bào sắc tố trên da. Điều này có thể do đột biến ảnh hưởng đến quá trình phát triển và di chuyển của các tiền thân tế bào sắc tố trong quá trình phát triển mào thần kinh, hoặc do sự tăng trưởng và hoạt động không bình thường của các tế bào sắc tố đã trưởng thành.

CÁC TRƯỜNG HỢP RỐI LOẠN SẮC TỐ DA THƯỜNG GẶP

Đối với người khỏe mạnh, da sẽ có màu sắc bình thường. Còn đối với người bị rối loạn sắc tố da, da sẽ không đều màu, có thể tối hơn hoặc sáng hơn so với bình thường. Tình trạng này được coi là một dạng tăng hoặc giảm sắc tố da thường gặp.

Tăng sắc tố da

Đây là hiện tượng da có màu sậm hơn so với trạng thái bình thường. Tăng sắc tố da thường không gây hại cho sức khỏe của người bệnh. Một số dạng tăng sắc tố da phổ biến bao gồm:

• Nám: Xảy ra do sự thay đổi nội tiết tố, đây là tình trạng phổ biến ở phụ nữ mang thai và phụ nữ tiền mãn kinh. Nám thường xuất hiện trên vùng da mặt và bụng, nhưng cũng có thể xuất hiện trên nhiều vùng da khác trên cơ thể.
• Sạm nắng: Khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời thường xuyên mà không có biện pháp bảo vệ da hiệu quả, da có nguy cơ bị sạm nắng. Các vùng da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng sẽ xuất hiện các vết đốm, dễ nhận biết.
• Thâm mụn: Da bị tổn thương do mụn có thể dẫn đến tăng sắc tố da hoặc tình trạng da thâm.

Tình trạng tăng sắc tố da có thể do nhiều nguyên nhân như tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, sự thay đổi nội tiết tố, di truyền, và cả một số bệnh lý như xơ gan ứ mật, hemochromatosis, có thể làm da trở nên sậm màu hơn bình thường.

Ngoài ra, một số loại thuốc và hóa chất khi dùng qua đường uống hoặc tiêm cũng có thể gây rối loạn sắc tố da, làm da trở nên sậm màu hơn. 

Giảm sắc tố da

Giảm sắc tố da hoặc mất sắc tố da là một trong những dạng rối loạn sắc tố da phổ biến, gây khó chịu và làm người bệnh hoàn toàn mất đi tự tin. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do sự suy giảm đáng kể lượng melanin trong cơ thể. Có những nguyên nhân cụ thể như sau:

Bệnh bạch biến: Đây là một căn bệnh tự miễn gây tổn thương cho các tế bào sản xuất sắc tố da, dẫn đến xuất hiện những vùng da trắng khác biệt và dễ nhận biết, ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ.

Bạch tạng: Ở những người bị bạch tạng, một enzym sản xuất melanin bị mất, khiến cơ thể không thể tạo ra đủ sắc tố da như bình thường. Nguy cơ mắc bệnh này cao hơn đối với những người có màu da trắng. 

Ngoài ra, còn có những dạng rối loạn sắc tố da phổ biến khác như lang ben, vảy nến, viêm da cơ địa dị ứng,… Khi mắc phải những bệnh này, người bệnh cần thời gian và quá trình điều trị để phục hồi làn da.

NGUYÊN NHÂN GÂY RỐI LOẠN SẮC TỐ DA

Có nhiều nguyên nhân liên quan đến rối loạn sắc tố da. Tùy theo từng dạng rối loạn tăng hoặc giảm sắc tố, phương pháp điều trị sẽ được điều chỉnh để phù hợp. Do đó, hiểu về nguyên nhân gây ra rối loạn sắc tố sẽ giúp chúng ta lựa chọn những giải pháp can thiệp phù hợp nhất.

Có một số nguyên nhân rối loạn sắc tố da phổ biến như sau:

• Rối loạn nội tiết tố

Các rối loạn nội tiết tố trong thai kỳ hoặc sau sinh có thể gây tăng đột biến lượng estrogen và progesterone trong cơ thể. Điều này dẫn đến việc sản xuất melanin nhiều hơn, gây ra tình trạng tăng sắc tố. Đây là vấn đề thường gặp ở phụ nữ từ 30 tuổi trở lên.

Trong giai đoạn tiền mãn kinh, cơ thể phụ nữ bắt đầu trải qua quá trình lão hóa mạnh. Khi đó, thiếu hụt estrogen và progesterone cũng kích thích quá trình sản xuất melanin, gây ra các vết sạm màu trên da.

• Tác động của ánh nắng mặt trời

Ánh nắng mặt trời là một trong những nguyên nhân gây rối loạn sắc tố da. Cụ thể, tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời tác động lên da và gây ra tình trạng rối loạn sắc tố.

Khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, cơ thể sản xuất melanin để bảo vệ da, tương tự như một loại kem chống nắng tự nhiên. Khi lượng melanin sản xuất quá nhiều, nó sẽ xuất hiện trên bề mặt da và gây ra các vết sắc tố không đều màu. 

• Quá trình viêm da

Trong quá trình làm lành vết thương trên da, giai đoạn viêm có thể xảy ra. Lúc này, cơ thể sản xuất nhiều tế bào biểu bì để tái tạo vùng da bị tổn thương. Điều này cũng dẫn đến sản xuất melanin nhiều hơn, gây nên hiện tượng da bị sạm màu ngay cả khi vết thương đã hoàn toàn hồi phục. Khi kết hợp với tình trạng tăng collagen, có thể gây ra sẹo lồi và thâm trên các vết thương.

Trong số những nguyên nhân gây rối loạn sắc tố da này, tác động của ánh nắng mặt trời là quan trọng nhất. Nó có thể làm tình trạng sạm nám trở nên nghiêm trọng hơn và có thể gây ung thư da. Do đó, cần có các biện pháp chăm sóc và bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời.

CÁCH ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN SẮC TỐ DA 

Bác sĩ sẽ lựa chọn các phương pháp điều trị phù hợp tùy thuộc vào từng trường hợp rối loạn sắc tố da và nguyên nhân gây bệnh.

Các phương pháp điều trị tăng sắc tố da phổ biến

• Để cân bằng nội tiết tố, có thể điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học và bổ sung thực phẩm giàu chất béo omega 3, rau và trái cây vào thực đơn hàng ngày của bạn. Bên cạnh đó, có thể sử dụng viên uống nội tiết theo hướng dẫn của bác sĩ để điều chỉnh và cân bằng nội tiết tố. Đây là cách điều trị rối loạn sắc tố da tại nhà mà bạn có thể dễ dàng áp dụng.
• Sử dụng sản phẩm bôi đặc trị có tác dụng ức chế sự sản sinh sắc tố da quá mức, nhưng cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và tránh sử dụng các sản phẩm không phù hợp với làn da của bạn.
• Sử dụng thuốc uống được kê đơn bởi bác sĩ để ức chế sự sản sinh quá mức sắc tố da. Tránh tự ý mua thuốc để tránh những rủi ro không mong muốn.
• Điều trị tăng sắc tố da bằng laser, sử dụng chùm tia laser đơn sắc để phá hủy sắc tố da. Tuy nhiên, cần thực hiện tại các cơ sở y tế uy tín để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Áp dụng liệu pháp ánh sáng để điều trị tăng sắc tố melanin, sử dụng ánh sáng có cường độ mạnh để cân bằng sắc tố da.

Điều trị giảm sắc tố da

Hiện chưa có thuốc điều trị cho các trường hợp giảm sắc tố da do bệnh bạch biến hay bạch tạng. Tuy nhiên, để cải thiện vấn đề thẩm mỹ, bệnh nhân có thể sử dụng mỹ phẩm để che đi khuyết điểm trên da, sử dụng thuốc chứa corticosteroid hoặc áp dụng liệu pháp ánh sáng để kiểm soát bệnh một cách hiệu quả.

PHƯƠNG PHÁP PHÒNG NGỪA RỐI LOẠN SẮC TỐ DA 

Để phòng ngừa rối loạn sắc tố da, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Thoa kem chống nắng và che chắn da mỗi khi ra ngoài để bảo vệ làn da của bạn.
• Khi sử dụng mỹ phẩm cần cẩn trọng lựa chọn những sản phẩm chất lượng và phù hợp với làn da của mình.
• Nếu có ý định sử dụng các loại thuốc tăng hoặc giảm sắc tố melanin cần nhờ đến sự tư vấn từ các chuyên gia.
• Nếu đang dùng thuốc điều trị mà thấy xuất hiện tình trạng tăng hay giảm sắc tố da thì cần liên hệ với bác sĩ để được hướng dẫn cách xử trí.
• Tránh căng thẳng kéo dài để hạn chế nguy cơ tăng sắc tố da quá mức.

CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

Rối loạn sắc tố da có chữa được không?

Tình trạng rối loạn sắc tố da có chữa được hay không phụ thuộc vào tình trạng mà bạn đang mắc phải là tăng số da hay giảm tăng sắc tố da. Nếu bị tăng sắc tố da thì bạn hoàn toàn có thể chữa được, còn nếu bạn đang gặp vấn đề về giảm sắc tố da thì hiện tại vẫn chưa có cách điều trị hoàn toàn cho trường hợp này.

Rối loạn sắc tố da có nguy hiểm không?

Hầu hết các dạng rối loạn sắc tố da đều lành tình, không gây nguy hiểm, nhưng lại có tác động đáng kể đến thẩm mỹ, khiến chị em mất tự tin và cản trở giao tiếp.

Rối loạn sắc tố da nên ăn và uống gì?

Dưới đây là một số loại thực phẩm có thể giúp bạn ức chế quá trình tạo melanin, từ đó cải thiện các vấn đề về tăng sắc tố trên da:

• Thực phẩm giàu vitamin C như chanh tươi, khoai tây, ổi,….
• Thực phẩm có chứa vitamin E: Vitamin E đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn quá trình sản xuất melanin, đồng thời, tiêu diệt các phân tử tự do. Điều này giúp cải thiện sức đề kháng của tế bào và ngăn chặn quá trình oxy hóa.
• Thực phẩm có chứa vitamin B12 như: trứng gà, thịt bò, thịt cừu, gan,..
• Và các nhóm thực phẩm chứa vitamin K

Có thể thấy, việc hiểu rõ về các dạng rối loạn sắc tố da, từ nguyên nhân đến cách điều trị, là bước quan trọng giúp chúng ta chăm sóc làn da của mình một cách tốt nhất. Đồng thời, việc nhận biết sớm và điều trị kịp thời bằng các phương pháp hiện đại sẽ giúp bạn nhanh chóng lấy lại làn da trắng sáng, đều màu, có thể tự tin tỏa sáng trước đám đông.